Fontaine des Fes
Helfrich (09/25/05 om 23:15:06):
Wie zijn eerste schreden zet in het Pays des Fées komt er vrij spoedig achter dat de Zwitsers weinig verheven doen over hun Bleue of Petite. Het is een makkelijk aperitief, een drankje om te slempen, ook in de kleine uurtjes, maar wel één waarvan alleen zij het geheim kennen. Er wordt ijs en kolkend water bij gekwakt.
Dat geheim vormt samen met de clandestiniteit een belangrijk bestanddeel van de folklore van Val-de-Travers. Distillateurs die zich hebben ingespannen voor de legalisatie en verbreiding van het product worden er vaak beschouwd als verraders, zoals Yves Kübler. In bergrestaurants, gevestigd in de deel van een boerderij in de bergweiden, hoog boven het zwarte naaldwoud, schenkt men nog steeds enkel spul waarvan de naam niet mag worden genoemd. Legalisatie of niet.
De kroegen zijn er donker en van een oubolligheid die je zelfs in Nederland niet meer aantreft. Raak je aan de bar eenmaal in gesprek dan is het feest. Contacten worden verbluffend makkelijk gelegd, niet in de laatste plaats omdat een aanzienlijk deel van de bevolking reeds vóór de middag beschonken is.
Op het centrale kruispunt van Fleurier ligt boven op een lichtbak-voorrangsbord het rottende kadaver van een inktvis. Lijkvocht en inkt druipen langs de tentakels. Als de lucht in het (overigens zeer propere, bijna steriele) dorp echt niet meer te harden is zal iemand het verwijderen. Voorheen lag er een dode kip op dat bord. En daarvoor een varkenskop met een zonnebril op. Iedereen is echt gek hier, zeg ik. Mijn chauffeur, burgemeester van het kleine Saint-Sulpice, beaamt dat volmondig. Bovendien hebben we hier in de vallon de hoogste incidentie aan levercirrose van heel Zwitserland, voegt hij er trots aan toe. Niet slecht voor een protestants kanton. Dit is het land van de feeën.
De fee is er noch mystiek, noch verleidelijk. Ze is een ongeslachtelijk, dwergachtig wezentje dat je aangrijnst vanaf folders, vanuit etalages, als tuinkabouter in een van de dorpen of als schildering op een trein. Ze is een koddig personage dat door de lokale bevolking wordt gekoesterd.
Dat je van absint niet gek wordt, lijkt me niet langer vol te houden. In Val-de-Travers drinkt men vooral veel bier en wijn, maar toch.
De ene mythe na de andere valt in duigen. De alsemplant is pas teruggekeerd na de legalisatie en dankzij de commerciëlen. Een echte La Bleue wordt gestookt van inmaakalcohol uit de supermarkt en kruiden uit de apotheek (herkomst: Italië, Spanje, Oost-Europa). Niets groene Zwitserse valleien waarin de planten hun aroma's ten volle kunnen ontwikkelen. Niets van dat al.
Dorst lessen, daar gaat het vooral om. Flessen clandestiene stook liggen verstopt in de bossen, in de buurt van bronnen die onophoudelijk fris bergwater spuwen -- onder bomen, soms wat opzichtiger.
Ik werd geloodst door een mooie, intelligente en aardige blonde dame uit Pontarlier, die bovendien goed kan koken. Een waarachtige fee. Over de donkere hellingen van de Chasseron voerde ze me naar een Fontaine des Fées, een plek waar de fee de dorst van wandelaars lest, met zuiver bronwater.
Op de foto zien we hoe de fee ons in de gaten houdt, links van de fontein achter een gewas. Ook rondom is ze her en der aanwezig:
Verstandig, want hoewel Hollanders niet veel voorkomen in deze wouden, kun je niet genoeg op je hoede zijn. Want, om het begeerde vocht te laten vloeien dient wel het benodigde in de gleuf gedeponeerd te worden. En daarvoor is vertrouwen nodig.
Barski (09/28/05 om 09:13:09):
Leuk verhaal, volgens mij heb je het er behoorlijk goed naar je zin gehad. Wat betreft al die mythes die aan duigen zijn gevallen, dat is op zich zo verkeerd nog niet. Je kunt dus met eenvoudige kant en klare ingekochte ingrediënten een goede absint maken, iets dat sommigen onder ons overigens al lang wisten ;). Er is dus goede hoop voor de Nederlandse absint gemaakt volgens Zwitsers recept!
radioflux (09/29/05 om 00:22:38):
Mythes in duigen? De Zwitsers hebben duidelijk nog hun eigen mythes. Is dat moderne pseudo-culturele gedoe met de Van Goghs, de Wildes, de Verlaines, en alle Belle Epoque parafernalia op een of andere manier mythischer of nobeler dan het stug Zwitsers vasthouden aan de illegaliteit en het verguizen van Kubler, omdat een La Bleue nou eenmaal clandestien gestookt hoort te zijn?
Helfrich (10/04/05 om 16:37:20):
Inderdaad. In Val-de-Travers, maar ook in de Haut-Doubs, is absint een hedendaags product waaraan een hedendaagse mythologie is verbonden. De rijke geschiedenis wordt niet verloochend, maar het (clandestiene) product hoort evenzeer bij de streekcultuur en -mythologie vandaag de dag, zonder enige nostalgie. Afgelopen weekend sprak ik overigens een etnoloog die aan een proefschrift werkt over de cultuur rond de Fee in die regio.